KOJA JE NAJLEPŠA GRAĐEVINA 20. VEKA? Kako navodi kustos muzeja savremene umetnosti Vojvodine...

Foto: Novosti.rs

Koliko puta ste prošli pored nje, pogledali je ili ste ulazili možda u nju?

BANSKA palata ili, kako Novosađani vole da kažu Banovina, impozantno zdanje iz 1930. godine, izgrađeno prema projektu jednog od naših najvećih arhitekata Dragiše Brašovana, nekada sedište bana Dunavske banovine i Banske uprave a danas Vlade i Skupštine AP Vojvodine, u vreme kada je izgrađena, bila je jedno od najvećih zdanja na čitavom Balkanu.

- Palata predstavlja jednu od najlepših građevina arhitekture dvadesetog veka u našoj zemlji - navodi Vladimir Mitrović, kustos Muzeja savremene umetnosti Vojvodine. - Zbog svoje velelepne kompozicije koja liči na veliki brod, nazivaju je i „belom krstaricom“.

RELJEFI

KRALJEVA ZGRADA je obložena bračkim mermerom, a centralni hol i stepeništa su od italijanskog kamena iz Karare, ističe Mitrović. Novosadski vajar Karlo Baranji radio je reljefe na kojima su likovi kralja Petra Prvog, kralja Aleksandra, vojvode Živojina Mišića, Radomira Putnika, Stepe Stepanovića i Petra Bojovića. Za vreme Drugog svetskog rata reljefi su skinuti, da bi na svoje mesto bili vraćeni pre otprilike godinu dana.

Zdanje je podignuto na prostoru između nekadašnjeg starog jezgra grada i dunavske obale, na području malog i velikog Limana.

- Novi Sad je, iako na Dunavu, zapravo, od same njegove obale tada bio udaljen močvarnim tlom i limanima ili nekom vrstom rečnih rukavaca - kaže Mitrović. - Posle prisajedinjavanja Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine u varoši je formirano novo gradsko jezgro čiji je osnovni pravac bio tadašnji Bulevar kraljice Marije,danas Bulevar Mihajla Pupina, počev od dunavske obale, odnosno Mosta Kraljevića Tomislava, kako se tada zvao stari most na čijem mestu je danas „Varadinska duga“.

Istorija tog velelepnog zdanja, nastavlja on, počela je 3. oktobra 1929. godine, kada je Novi Sad, objavom kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića postao sedište Dunavske banovine, jedne od devet koje su tada formirane.

- U banovinskom kompleksu, na prostoru malog Limana i Bulevara kraljice Marije, izgrađene su dve odvojene zgrade - kaže Mitrović. - U jednoj od njih je 569, a u drugoj 147 prostorija, od kojih su neke zaista više nego raskošno uređene još u vreme gradnje, a tako je i danas.

BRAŠOVAN

ARHITEKT Dragiša Brašovan (1887-1965), velikan srpske graditeljske umetnosti 20. veka, u Novom Sadu je oko 1930. godine, na istom bulevaru, podigao zgradu Radničke komore, a posle rata 1963. godine i palatu Pošte.

Novosti online